Spelenderwijs leren reizen voor jongeren met Autisme

Als ambulant begeleider bij Kop-Zorg uit Alkmaar weet Dmitri Hazes als geen ander hoe belangrijk zelfstandigheid is voor jongeren met autisme. En laat het openbaar vervoer (OV) nou net zo'n drempel zijn die veel van hen ervaren. Gelukkig is er Virtual OV, een virtueel leerplatform dat Dmitri's werk een stuk leuker én effectiever maakt.

Kop-Zorg, en specifiek het onderdeel 'Autstekend' voor jongeren tot 18 jaar, biedt een veilige haven waar jongeren met autisme en/of AD(H)D terecht kunnen voor ondersteuning op maat. Dmitri begeleidt momenteel 16 jongeren, elk met hun eigen vragen en behoeften. Van sociale vaardigheidstraining tot het omgaan met schoolwerk, Dmitri staat klaar met een luisterend oor en praktische tips.

Maar hoe zit het dan met het OV? "Veel jongeren vinden het spannend om voor het eerst zelfstandig met de trein te reizen," vertelt Dmitri. "Er komt ook veel bij kijken: kaartjes kopen, in- en uitchecken, de juiste perrons vinden, en ga zo maar door. Virtual OV is dan echt een uitkomst."

Enthousiasme alom

Dmitri, zelf een enthousiast gamer, introduceerde Virtual OV bij Kop-Zorg en helpt zijn collega's regelmatig met de setup. "Het game-aspect spreekt onze doelgroep enorm aan," vertelt hij enthousiast. "Sommigen komen zelfs puur om de game te proberen, los van het oefenen met het OV. En zolang zij het naar hun zin hebben en lachen, is dat al heel waardevol op zich."

Spelenderwijs leren reizen

Virtual OV is meer dan alleen een spelletje. Het is een serieuze tool die jongeren helpt om de executieve vaardigheden te oefenen die nodig zijn om succesvol met het OV te reizen. Denk aan het scannen van je treinticket bij het poortje of het vinden van de juiste informatieborden. "Het geeft ze alvast enige 'feeling' met wat ze kunnen verwachten op het echte perron," legt Dmitri uit.

Een brug tussen angst en realiteit

Voor jongeren met autisme kan de gedachte aan reizen met het OV overweldigend zijn. Virtual OV slaat een brug tussen die angstige gedachten en de realiteit. Het is een veilige omgeving waarin ze kunnen experimenteren, fouten kunnen maken en leren van hun ervaringen.



"Het is een mooi opstapje naar het reizen met de trein," zegt Dmitri. "Misschien nog niet helemaal zelfstandig, maar wel onder begeleiding. En dat is al een enorme stap vooruit."

De 'fun factor'

Wat Virtual OV zo effectief maakt, is de 'fun factor'. "Als onze jongeren iets leuk vinden, dan gaat hun responsbrein 'aan'," legt Dmitri uit. "Ze slaan tips dan beter op en herkennen situaties ook sneller. Zoals de tip over wat je precies moet doen bij de incheckpoortjes.

Oefenen van executieve functies

De mogelijkheden om diverse situaties te oefenen zijn eindeloos. In een volgend level kunnen de jongeren bijvoorbeeld oefenen met leren omgaan met drukte en lawaai op treinstations. En met onverwachte situaties zoals vertragingen of uitval van de trein. Maar ook executieve functies zoals het plannen van een reis. “Dus waar moet ik overstappen om van station A naar station C te komen?’ somt Dmitri op. Met Virtual OV oefenen ze precies die executieve functies die ze nodig hebben om met het OV te reizen.”

Groeiend zelfvertrouwen

Dmitri en zijn collega's bij Autstekend zijn razend enthousiast over Virtual OV. "Het is de perfecte tool voor onze doelgroep," zegt hij met een glimlach. "Als ik zie hoeveel plezier onze cliënten aan de game beleven en hoe ze elke keer iets zelfverzekerder op het virtuele perron staan, dan geeft me dat een goed gevoel."

Maar het gaat verder dan alleen het reizen met het OV. Door Virtual OV krijgen jongeren meer vertrouwen in zichzelf. "Ze leren bijvoorbeeld dat er voor elk probleem een oplossing is," legt Dmitri uit. "En dat ze nieuwe vaardigheden kunnen leren, ook al vinden ze het een beetje spannend."

Een positieve spiraal

“Het effect van Virtual OV is groter dan je op het eerste gezicht zou denken. Doordat onze jongeren meer zelfvertrouwen ontwikkelen, durven ze meer nieuwe situaties aan te gaan. Dat vind ik mooi om te zien. Je hoort ze bijna denken: ‘Als leren reizen met het openbaar vervoer me lukt, dan kan iets anders wat ik nu nog erg spannend vind misschien ook wel wennen. Bijvoorbeeld naar de supermarkt gaan.’ “Dat stukje zelfvertrouwen is precies waar we het voor doen”, besluit Dmitri.